راهنمای تحصیل در فرانسه

راهنمای تحصیل در فرانسه

چگونگی نظام آموزشی و مدت هر مقطع تحصیلی

تحصیلات‌ پیش‌ دانشگاهی

در کشور فرانسه آموزش کودکان با دوره آمادگی از پنج سالگی آغاز می‌شود. تحصیلات دوره ابتدایی از ۶ سالگی شروع می‌‏شود و پنج سال به طول می‌انجامد. سپس کلیه دانش آموزان به یک دوره چهار ساله اجباری وارد می‌شوند.

‌تحصیلات‌ دانشگاهی

تحصیلات عالی در فرانسه در دانشگاه‌ها، مدارس عالی مهندسی و مؤسسه‌های هنرهای زیبا امکان‌پذیر است. کسانی می‌توانند به دانشگاه‌ها و مؤسسات فوق راه یابند که دیپلم دبیرستان را گرفته باشند. برای ورود به مراکز آموزش عالی دیگری مانند مدارس عالی دولتی (Ecole Nationale)، مدارس عالی خصوصی و نیز مؤسسه‌هایی که برای تربیت نیروهای متخصص تأسیس شده‌اند، از داوطلبان امتحان تخصصی می‌گیرند. در فرانسه شرط ورود به دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی برای خارجیان قبولی در امتحان ورودی سراسری زبان است.

پس از برگزاری کنفرانس اروپا در سال ۱۹۹۸ که طی آن تصمیم گرفته شد کشورهای اروپایی برای تسهیل در مقایسه و تشخیص مدارک تحصیلی در قالبی یکسان اعطای مدرک نمایند، نظامی جدید برای مقاطع تحصیلی آموزش عالی در کشور فرانسه مشهور به (LMD (Licence, Master, Doctorat اعلام شد که از سال ۲۰۰۲ به اجرا در آمد.

این نظام مبتنی بر سیستم آموزشی واحدی موسوم به (ECTS (European Credit Transfer System بوده و در آن دوره‌های تحصیلی شامل دو سطح قبل از لیسانس و بعد از لیسانس است که اولی شامل سیکل اول و دومی خود در دو سطح سیکل دوم و سوم تعریف می‌شود.

‌دوره‌های تحصیلی

دوره اول یا قبل از لیسانس (سیکل اول)

۱. Diplome d’Etude Universitaire Général) DEUG) یا دیپلم تحصیلات عمومی دانشگاهی

۲. Brevet de Technicien Supérieur) BTS) یا گواهینامه تکنسین عالی

۳. Diplome Universitaire de Technologie) DUT) یا دیپلم مؤسسه های فناوری دانشگاهی

۴. Diplôme d’Etudes Universitaires Scientifiques et Techniques) DEUST) دیپلم تحصیلات دانشگاهی علمی و فنی

کلیه دوره های یادشده شامل حداقل دو سال تحصیل بعد از دیپلم متوسطه است که به موازات سیستم‌های جدید شامل ۱۲۰ واحد اروپایی است.

۵. Licence یا Licence Professionelle: به طور متعارف شامل ۶ ترم یا سه سال تحصیلات نظری، روش شناختی و کاربردی است که ۱۸۰ واحد را دربر می‌گیرد (هر ترم ۳۰ واحد). شرط ورود به این دوره داشتن دیپلم دبیرستان یا مدرک معادل آن است. دارندگان مدارک DUT و BTS با یک سال تحصیل می‌توانند Licence Professionelle را دریافت کنند.

۶‌‌‌. Maitrise: یک‌ سال‌ تحصیل‌ بعد از Licence یا چهار سال تحصیل بعد از دیپلم دبیرستان (طول‌ دوره‌ ‌‌مجموعاً چهار سال) را دربر می‌گیرد.

۷. Maitrise de Science et de Gestion) MSG) وMaitrise de Science et Technique) MST): شامل حداقل چهار سال تحصیل بعد از دیپلم، یا دو سال تحصیل بعد از DEUG و دوره‌های مشابه یا یک سال تحصیل بعد از Licence است.

شامل حداقل چهار سال تحصیل بعد از دیپلم، یا دو سال تحصیل بعد از DEUG و دوره‌های مشابه  یا یک سال تحصیل بعد از Licence است.

دوره دوم یا بعد از لیسانس (سیکل دوم)

۱.Master: شامل دو سال (چهار ترم) آموزش و پژوهش، گذراندن ۱۲۰ واحد اروپایی و به همراه پایان نامه است و سال اول و دوم آن به ترتیب به Master I و Master II شناخته می‌شود. این دوره به دو صورت ارائه می شود:

• Master de Recherche یا پژوهشی؛ دو سال درس و پژوهش، ۱۲۰ واحد اروپایی و پایان‌نامه.
• Master Professionel یا حرفه‌‏ای؛ دو سال درس و کار حرفه‌ای، ۱۲۰ واحد اروپایی و پایان‌نامه.

۲. Diplome Ingenieur شامل حداقل پنج سال تحصیل بعد از دیپلم متوسطه یا هنرستان یا سه سال بعد از DEUg یا دوره آمادگی موسوم به Préparatoire و به همراه پایان‌نامه است.

۳. Diplme d’Etudes Approfondies) DEA‌) و DESS دوازده‌ تا هجده‌ ماه‌ تحصیل‌ بعد از دوره‌ Maîtrise که‌ شامل‌ دو مرحله‌ درس‌ و پژوهش‌ و به همراه پایان‌نامه است.

۴.  دیپلم‌‌های معماری موسوم به‌DPLG،DESA: شامل ۴٫۵ تا پنج سال تحصیل بعد از دیپلم متوسطه به همراه پایان‌نامه است.

۵. Magistrat: شامل حداقل پنج سال تحصیل بعد از دیپلم متوسطه یا هنرستان و به همراه پایان‌نامه است.

سیکل سوم

Doctorat شامل حداقل سه سال پژوهش پس از Master de Recherche یا به عبارتی هشت سال تحصیل بعد از دیپلم دبیرستان و گذراندن واحدها بر اساس نظر Ecole Doctorat می‌شود و همراه پایان‌نامه است.

‌نحوه‌ ارزشیابی مدارک تحصیلی

۱. مدارک DUT، BTS، DEUG، DEUST به مأخذ «کاردانی» ارزشیابی می‌شوند.

۲. مدرک Licence «کارشناسی» ارزشیابی می‌شود.

۳. مدرک Licence Professionnelle «کارشناسی حرفه‌ای» ارزشیابی می‌شود.

۴. مدرک Maitrise و نیز مدارک MSG و MST به مأخذ «کارشناسی» ارزشیابی می‌شوند.

۵. مدرک Master برای دوره پژوهشی (Recheche) «کارشناسی ارشد» و برای دوره حرفه ای (Professionnel) «کارشناسی ارشد حرفه‌ای» ارزشیابی می‌شود.

۶. مدارک DEA و DESS به مأخذ «کارشناسی ارشد» ارزشیابی می‌شوند.

۷. مدارک Diplome Ingenieur به مأخذ «کارشناسی ارشد» ارزشیابی می‌شوند.

۸. مدارک DPLG ،DESA : به مأخذ «کارشناسی ارشد» ارزشیابی می‌شوند.

۹. مدرک Magistrat به مأخذ «کارشناسی ارشد» ارزشیابی می‌شوند.

۱۰. مدارک معماری موسوم به DPLG و DESA به مأخذ «کارشناسی ارشد» ارزشیابی می‌شوند.

۱۱. کلیه مدارک Doctorat «دکترا» ارزشیابی می‌شوند.

زبان مراکز آموزشی و دانشگاهی

متقاضیان تحصیل در دانشگاه‌های فرانسه باید به زبان فرانسه تسلط داشته باشند، زیرا تحصیل در این دانشگاه‌ها به زبان فرانسوی انجام می‌شود. البته تحصیل در فرانسه به زبان انگلیسی نیز امکان‌پذیر است، ولی دارای هزینه است. هزینه تحصیل در فرانسه به زبان انگلیسی از هر ترم ۱۵۰ یورو تا ۹۰۰ یورو متفاوت است.

میانگین هزینه تحصیل در مقاطع مختلف

هزینه‌های تحصیل در دانشگاه‌های فرانسه بر اساس نوع دانشگاه، رشته متفاوت است. جای تردیدی نیست که تحصیل در دانشگاه‌های دولتی به دلیل تقبل کردن بخشی از هزینه‌ها توسط دولت فرانسه بسیار ارزان‌تر و حتی رایگان است. دولت هر ساله حدود ۱۰,۰۰۰ یورو به ازای هر دانشجو و هر رشته برای دانشگاه‌های دولتی می‌پردازد.

میانگین هزینه زندگی در سال برای یک دانشجو

هزینه‌های زندگی در فرانسه بر اساس شهر محل زندگی، نوع زندگی افراد و… متفاوت است. با وجود اینکه فرانسه در ردیف ده کشور گران دنیا رتبه‌بندی شده است، اما تسهیلاتی که این کشور برای دانشجویانش در نظر گرفته را نیز نباید فراموش کرد. تسهیلاتی مانند رستوران‌های دانشجویی، خوابگاه دانشجویی، تخفیف‌هایی برای حمل و نقل، سینما، استفاده از باشگاه‌های ورزشی، کتابخانه و… .

با توجه به اعلام سفارت فرانسه در ایران، با در نظر گرفتن تخفیفات مربوط به دانشجویان، متوسط بودجه و هزینه ماهانه مورد نیاز دانشجویان در پایتخت این کشور یعنی پاریس حدود ۱۱۰۰ پوند و برای شهرهای دیگر حدود ۸۰۰ یورو است.

محدودیت سنی برای تحصیل در فرانسه

افراد در تمام سنین می‌توانند به هر کدام از کالج‌ها و دانشگاه‌های این کشور برای تحصیل رایگان مراجعه کنند.

برترین دانشگاه‌های فرانسه

بورسیه تحصیلی دانشگاه‌های فرانسه

برای دانشجویان بین‌المللی، بورس تحصیلی در برخی از دانشگاه‌‌های فرانسه، توسط وزارت امور خارجه فرانسه یا سفارت این کشور ارائه می‌شود.

بعضی دانشگاه‌ها به دانشجویان زیر ۳۰ سال و دارای صلاحیت‌های لازم سالانه بورسیه‌ای ۱۰,۰۰۰ یورویی اعطا می‌کنند.

وزارت امور خارجه فرانسه کمک هزینه تحصیلی را از طریق بورس تحصیلی عالی ایفل ( The Eiffel Excellence Scholarship Programme) ارائه می‌دهد، به ویژه برای دانشجویانی که در دوره‌های کارشناسی ارشد (۱,۱۸۱ یورو در ماه) و دکتری (۱,۴۰۰ یورو در ماه) ثبت نام می‌کنند.

اکثر کمک‌های مالی بر اساس نیاز مالی به دانشجویان کمتر از ۲۸ سال اعطا می‌شوند. مبلغ اعطاشده به عنوان کمک هزینه تحصیلی بر اساس ارزیابی معیارهای اجتماعی بین ۱,۶۰۶ تا ۴,۶۰۰ یورو در سال متغیر است. در عین حال کسانی که واجد شرایط دریافت کمک مالی هستند، شامل معافیت یا کاهش هزینه‌ی پوشش بیمه می‌شوند. (لیست بورسیه‌‌های برتر فرانسه)

تعطیلات پایان سال تحصیلی

ترم پاییز معمولا در اواخر ماه سپتامبر و ترم بهاره معمولا در اوایل فوریه آغاز می‌شود و در پایان هر ترم امتحانات جامع برگزار می‌شود. مدارس و دانشگاه‌های فرانسه در تعطیلات کریسمس، روزهای مقدس مسیحی و عید پاک تعطیل هستند.

بیمه تحصیلی و درمانی دانشجو در فرانسه

در طول مدت تحصیل، دانشجویان خارجی از بیمه کامل مانند دانشجویان فرانسوی بهره‌مند می‌شوند.

آب و هوای فرانسه

آب و هوای این کشور از شهری به شهر دیگر متفاوت است. دمای هوای پاریس هیچگاه خیلی سرد نمی‌شود و به ندرت شاهد بارش برف است. بارش باران نیز در پاریس به صورت نم‌نم و همراه با مه است و معمولا بیشتر از یک روز به طول می انجامد.

خشک‌ترین ماه سال، ماه مه است و خشک‌ترین بخش کشور فرانسه سواحل مدیترانه در جنوب آن است. بارندگی در فصل‌های بهار و پاییز بسیار سنگین است و گاهی در شهر کن بسیار بیشتر از شهر پاریس است.

کار و ویزای دانشجویی در فرانسه

فرانسه یکی از کشورهای اروپایی عضو پیمان شینگن است و بالطبع ویزای تحصیلی نیز دارای شرایط و ضوابط خاصی است؛

• ویزای شینگن (کوتاه مدت): اگر مطالعات متقاضی کمتر از سه ماه طول بکشد، متقاضی باید برای ویزای شینگن اقدام کند. این نوع ویزا غیرقابل تمدید است.
• ویزا برای امتحانات ورودی: چنانچه متقاضی قصد شرکت در امتحانات ورودی دانشگاه‌ها یا کنکور پزشکی فرانسه را داشته باشد، می‌تواند برای ویزای تحصیلی اقدام کند. در صورت موفقیت در امتحان، متقاضی مجاز به درخواست مجوز اقامتی تجدیدپذیر با اعتبار یک‌ ساله است.
•  ویزای موقت بلند مدت: ویزای مدرک تحصیلی به مدت یک ماه، ویزای دانشجویی موقت است که به دانشجو امکان می‌دهد تا در فرانسه برای مدت شش ماه تحصیل کند. با این ویزای دانشجویی فرانسه نیازی به درخواست مجوز اقامت به صورت جداگانه وجود ندارد.
• ویزای طولانی مدت: اگر مدت زمان تحصیل بیشتر از شش ماه در فرانسه طول بکشد، دانشجو باید برای دریافت ویزای اقامت طولانی مدت یا اقامت طولانی مدت موسوم به VLT-TS اقدام کند. این ویزا به عنوان مجوز اقامت عمل می‌کند و تا پایان مدت تحصیل اعتبار دارد (معمولا سه سال برای مدرک لیسانس، دو سال برای برنامه‌ی کارشناسی ارشد و چهار سال برای یک دکترا) طول می‌کشد.

اخذ ویزا برای والدین یا همسر دانشجو

ویزای همراه فرانسه به خانواده وابسته دانشجو (همسر و فرزندان زیر ۱۸ سال) اعطا می‌شود. جهت درخواست ویزای همراه، متقاضی اصلی باید حداقل مجوز اقامت یکساله در فرانسه داشته باشد. همچنین، برای پرداخت هزینه‌های زندگی اعضای خانواده، متقاضی اصلی باید درآمد کافی در فرانسه یا حساب بانکی به مبلغ کافی داشته باشد.

در صورتی که متقاضی اصلی دانشجو باشد و پیش از اخذ ویزای تحصیلی همسر و فرزند داشته باشد، در صورتی می‌تواند برای اخذ اقامت خانواده خود اقدام کند که پس انداز کافی برای پرداخت هزینه هر یک از اعضای خانواده به مدت حداقل یکسال داشته باشد.

شرایط کار دانشجویی

دانشجویان می‌توانند در هنگام تحصیل در فرانسه برای کسب درآمد کار کنند. هر دانشجو با پذیرش در دانشگاه یا موسسات آموزشی و کسب اجازه اقامت می‌تواند حداکثر ۹۶۴ ساعت در سال کار کنند که معادل با ۶۰ درصد ساعات کار تمام وقت است. کار دانشجویی ممکن است در ارتباط با رشته تحصیلی دانشجو نباشد، ولی به او کمک می‌کند تا از هزینه‌های زندگی دانشجویی خود بکاهد.

دانشجویان ایرانی برای کارهای نیمه وقت دانشجویی نیازی به دریافت اجازه یا گواهی نیست. درج عنوان اجازه کار روی کارت اقامت دانشجویی یا رسید پرونده اقامت (Récépissé) کافی است.

لازم به ذکر است که در فرانسه حداقل دستمزد که اصطلاحا به آن SMIC می‌گویند، ۹ یورو ناخالص در ازای یک ساعت کار مفید است. از این جهت ناخالص (Brut) گفته می‌شود که حدود ۲۰ درصد این مبلغ به منظور تامین اجتماعی کسر می‌شود.